Przez ostatnie lata pod koniec listopada w naszym muzeum gościliśmy dzieci z przedszkoli i szkół. Wówczas w naszej placówce odbywały się zajęcia o obrzędach i tradycjach Katarzynek i Andrzejek.
Dzisiaj pozostają nam fotograficzne wspomnienia.
Dawniej Katarzynki były wieczorem wróżb kawalerów, natomiast w Andrzejki wróżyły panny.
W dzisiejszych czasach tradycja Katarzynek nie jest już obchodzona wśród panów. Święta Katarzyna jest patronką dziewcząt, narzeczonych i wzorowych żon.
Kiedyś bardzo poważnie podchodzono do wróżb. Wierzono w katarzynkowe przepowiednie, pisano na cześć św. Katarzyny wiersze, które później recytowano tuż przed rozpoczęciem ceremoniału wróżb. Wróżby miały wskazać ukochaną.
Podczas Katarzynek istotną rolę odgrywały także sny. Wedle ludowych zwyczajów, gdy mężczyźnie przyśniła się kura, to oznaczało, że spotka pannę. Jeśli to była czarna kura, to oznaczało wdowę. A gdy w śnie wyjawi się kura z kurczętami, to zwiastowało wdowę z dziećmi. Za dobry znak uważano sen o sowie, za zły omen sen o czarnym lub siwym koniu – oznaczało to bowiem starokawalerstwo. Mężczyźni podkładali pod poduszkę elementy kobiecej garderoby lub ptasie pióro mające sprowadzić proroczy sen o przyszłej narzeczonej. Stąd wzięło się porzekadło: W noc świętej Katarzyny pod poduszką są dziewczyny. Wyciągali też karteczki z żeńskimi imionami, które zaraz po przebudzeniu miały być wyjęte.
Dawniej Andrzejki były znane jako Jędrzejki lub Jędrzejówki Jest to wieczór wróżb odprawianych w nocy z 29 na 30 listopada. Za ciekawostkę można uznać fakty, iż przed laty udział we wróżbach mogły brać tylko panny.
Także tradycje andrzejkowe dużą wagę przykładały do znaczenia snów. W niektórych regionach dziewczęta pościły przez cały dzień, a przed snem jadły słonego śledzia. Miało to przynieść proroczy sen, podczas którego zobaczą swojego przyszłego męża. Inną tradycją andrzejkową było ucinanie gałązek wiśni, które wstawiano do wody. Jeżeli gałązka zakwitła w wigilię Bożego Narodzenia, wróżyła pannie szybkie wyjście za mąż.
Jednak najbardziej znaną z tradycji andrzejkowych jest lanie wosku. Po roztopieniu przelewano go na zimną wodę przez otwór klucza, co oznaczało otwarcie bramy czasu. Powstałe w ten sposób kształty miały konkretne znaczenie. Postać anioła oznaczała opiekę, kształt chmury sugerował, że trzeba otworzyć się na nowe doświadczenia, natomiast kot ostrzegał przed podejmowaniem pochopnych decyzji i nieprzemyślanymi związkami.
Życzymy, by rodzinna zabawa przy andrzejkowych wróżbach choć na chwilę oderwała Was od szarej rzeczywistości.