Dnia 8 maja 1945 roku w Europie zakończyła się II wojna światowa. Wydarzenie to stanowi ważną cezurę w historii, jednak czy po tej dacie świat wkroczył w zupełnie nową epokę? Z perspektywy czasu – tak, jednak zmiany, zwłaszcza w wymiarze historii lokalnej, nie postępowały tak szybko, jak mogłoby się wydawać. Dobrze ukazuje to przykład Trzcianki – miasta, które już od końca stycznia znajdowało się w zupełnie nowej sytuacji politycznej.
Po 8 maja Trzciankę nadal w większości zamieszkiwała ludność Niemiecka (na 5324 mieszkańców jedynie 142 z nich stanowili Polacy). Proces przejmowania miasta przez polską administrację, zapoczątkowany w marcu, trwał nadal i nie widać, żeby gwałtownie przyspieszył po 8 maja. Trzcianka posiadała już pocztę, posterunek milicji oraz pierwsze struktury polskiej władzy, jednak nadal nie było prądu (włączono go dopiero w sierpniu), szkoły czy sprawnie działających zakładów pracy. Sytuacja unormowała się dopiero pod koniec roku 1945.
Chcąc znaleźć punkt przełomowy w historii naszego miasta tego czasu, należałoby wskazać albo 27 stycznia 1945 roku – czyli zdobycie Trzcianki przez Armię Czerwoną, albo marzec 1946 roku, kiedy to poprzez likwidację Wojennej Komendy Obwodowej w Trzciance polska administracja przejęła od radzieckiego komendanta całość władzy nad miastem.