Pralka – urządzenie wymyślone przez mężczyznę!
Razem z historią odzieży ramię w ramię kroczy potrzeba jej prania. Jej zaspokojenie nie było proste, mimo że nasi przodkowie posiadali zdecydowanie skromniejszy zestaw ubrań niż my obecnie. Pranie odbywało się przy źródłach wody, a z czasem w tym procesie zaczęto wykorzystywać proste narzędzia: początkowo kijanki, a następnie tary.
„Praczki” – Władysław Skoczylas
Do prania używano samej wody lub środka przygotowanego na bazie popiołu. Z czasem pranie przeniosło się do balii, w której znajdowała się (lepiej radząca sobie z brudem) ciepła woda. Tak przygotowane pranie należało pozbawić nadmiaru wody przy pomocy wyżymaczki. Wszystkie te procesy mimo pojawiających się stopniowo udogodnień, nadal były czasochłonne i wymagały siły.
Wyżymaczka sygnowana nazwiskiem Gustava Dolgner’a – trzcianeckiego mistrza hydrauliki, który mieszkał przy Bismarckstrasse 4 – obecnej ulicy Kościuszki. Ze zbiorów Muzeum Ziemi Nadnoteckiej
W XVII wieku inżynierowie zaczęli głowić się nad tym jak ułatwić pranie za pomocą jednego narzędzia. W większości przypadków ich pomysły ograniczały się do stworzenia drewnianych bębnów, które ręcznie wprawiano w ruch. Urządzenia te nie były na tyle udane aby zastąpić balie i tarę, które skutecznie rozprawiały się z brudem (w Polsce wiele gospodyń używało tary jeszcze w drugiej połowie XX wieku).
Pralka Miele – firmę założono w 1899 r. Początkowo specjalizowała się w produkcji wirówek do mleka. Do dzisiaj jest to rodzinna firma zajmująca się produkcją artykułów gospodarstwa domowego. Eksponat znajduje się w zbiorach Muzeum Ziemi Nadnoteckiej
Po wynalezieniu silnika elektrycznego pojawiła się szansa na to, że pranie w końcu stanie się lżejszą czynnością. Niestety pierwsze pralki z jego wykorzystaniem były niebezpieczne – silnik nie był odpowiednio zabezpieczony przed wodą, co prowadziło do spięć. Przełom nastąpił w 1937 roku wraz z powstaniem pierwszej automatycznej pralki, którą na rynek wprowadziła firma Bendix Home Appliances. Oprócz zaprogramowania czasu i temperatury, urządzenia należało jeszcze… przypilnować. Przez wibracje pralka zostawała wprawiona w ruch i mogła „spacerować” w nieokreślonym kierunku… Wyjściem z tej nieciekawej sytuacji było przytwierdzenie urządzenia na stałe do podłogi. Wybuch drugiej wojny światowej wstrzymał pracę nad kolejnymi – lepszymi wersjami pralek.
Reklama pierwszej automatycznej pralki z hasłem: „Trudno uwierzyć, dopóki tego nie zobaczysz”
„Oto jak teraz robię cotygodniowe pranie dzięki Bendixowi!”
Dziennikarka Giulia Galeotti swoje przemyślenia na temat pralki zawarła w artykule „Wsyp proszek do prania, zamknij drzwiczki i zrelaksuj się”. Posunęła się tam do śmiałej tezy, że to co w XX wieku przyczyniło się do emancypacji zachodnich kobiet, to właśnie pralka elektryczna
Do Polski nowa technologia dotarła z opóźnieniem. Pralki z importu pojawiły się około 1950 roku, kilka lat później swoje produkty zaczęli wypuszczać polscy producenci. Były to pralki wirnikowe, w których bęben pozostawał nieruchomy. Pierwsze modele należało wypełnić podgrzaną uprzednio wodą, a czyste pranie – przepuścić przez wyżymaczkę. Kultowa stała się pralka „Frania” – z czasem nazywano tak wszystkie pralki wirnikowe, niezależnie od producenta. Dla wielu gospodyń posiadanie takiego sprzętu było nadal nieosiągalne, a obowiązkowym wyposażeniem mieszkania była wciąż niezawodna tara.
Pralka wirnikowa wyprodukowana przez Poznańskie Zakłady Metalowa i Emaliernię „Pometal” w 1955 roku. Przedmiot używany był przez nauczycieli – Stanisławę i Karola Górznych (pierwsze małżeństwo zawarte po wojnie w Trzciance). Ze zbiorów Muzeum Ziemi Nadnoteckiej
Pierwszą automatyczną pralkę w Polsce wyprodukowała firma Polar w 1971 roku – był to model PS 663 BIO, który zrewolucjonizował gospodarstwa domowe i dał gospodyniom chwilę wytchnienia od codziennych obowiązków.
Marzenie wszystkich gospodyń domowych!
Bez jakiego sprzętu gospodarstwa domowego (oprócz pralek) nie wyobrażają sobie Państwo życia? A może podzielicie się z nami wspomnieniami, jak kiedyś wyglądało „zdobywanie” tego typu sprzętów?
Źródła zdjęć: https://pl.wikipedia.org/wiki/Kijanka_do_prania#/media/Plik:Wladyslaw_Skoczylas_Praczki.jpg
https://www.etsy.com/hk-en/listing/839833968/vintage-1937-bendix-washing-machine-ad
https://pl.wikipedia.org/wiki/Polar_PS_663_Bio#/media/Plik:Polar_ps_663_p_bio.jpg
