Pięćdziesiąt lat temu, 15 maja 1973 roku ówczesne Muzeum im. Wiktora Stachowiaka w Trzciance rozpoczęło działalność w nowej siedzibie przy ulicy Żeromskiego 36a. Utworzone w 1958 roku muzeum zdążyło do roku 1973 trzykrotnie zmienić siedzibę. Po krótkich kilkumiesięcznych okresach działalności w ratuszu i w sądzie, od listopada 1959 do września 1969 roku działało w trzypokojowym lokalu przy ulicy Mochnackiego 3. Ponieważ przybywało zbiorów i poszerzano działalność i ten lokal szybko stał się za mały. Dlatego podjęto starania o pozyskanie większego budynku. W styczniu 1968 roku Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Trzciance podjęło uchwałę o przekazaniu na cele muzealne domu mieszkalnego przy ulicy Żeromskiego 36a.
W trakcie pozyskiwania tego domu na cele muzealne pisano o nim jako o domu XIX-wiecznego burmistrza Ludwiga Matzky՚ego. Zapewne legenda „burmistrzówki” miała pomóc w staraniach o pozyskanie tego budynku. Taka narracja była wtedy skuteczna i okazała się bardzo żywotna, trwając właściwie do dziś. Tymczasem już Wiktor Stachowiak, twórca powojennego muzeum, dobrze wiedział, który z domów przy ulicy Żeromskiego należał dawniej do burmistrza Matzky՚ego i informacje na ten temat zostawił w swoich niepublikowanych opracowaniach. Wiedzę na ten temat czerpał z dostępnych materiałów archiwalnych oraz z opracowania Horsta Froese (1929), w którym jest nawet zdjęcie tego domu (opisane jako „ratusz za czasów burmistrza Matzky՚ego”). To stojący do dziś dom przy ulicy Żeromskiego 32.
Dziś, pół wieku po narodzinach legendy „burmistrzówki”, jest czas na jej odkłamanie. Wraz z tą notatką publikujemy zdjęcie domu burmistrza Matzky՚ego z opracowania Horsta Froese oraz dwa plany sytuacyjne sąsiednich posesji (akta budowlane nieruchomości Matzky՚ego przy Żeromskiego 32/33 się nie zachowały) – pierwszy z roku 1863 (burmistrz Matzky jako sąsiad właściciela posesji numer 34), drugi z roku 1910 (panna Sophie Matzky jako sąsiadka właściciela posesji numer 31).
Powyższe w niczym nie umniejsza walorów domu przy Żeromskiego 36a jako siedziby Muzeum Ziemi Nadnoteckiej. Budynek pochodzi z XIX wieku i wyróżnia się z grupy budynków wybudowanych w tamtym czasie na tej ulicy i w ogóle w Trzciance charakterystycznymi, choć skromnymi detalami architektonicznymi – wejściem ujętym w półkolumny, pilastrami w narożach i ząbkowanym gzymsem. Decyzja PPRN ze stycznia 1968 roku była bez wątpienia dobra.
W przyszłości napiszemy więcej o legendzie „burmistrzówki”, dziś zachęcamy do dzielenia się wspomnieniami sprzed pół wieku. Może ktoś z czytelników tego postu pamięta remont budynku przy Żeromskiego 36a i ma zdjęcia z częściowej jego rozbiórki lub innego etapu prac remontowych.
