W dniach 27-30 XII 2019 r. Dział Archeologiczny Muzeum Ziemi Nadnoteckiej w Trzciance przeprowadził archeologiczne badania terenowe w rejonie doliny Noteci. Badane stanowisko dostarczyło w latach ubiegłych pojedynczych zabytków metalowych ujawnionych przez przypadkowego znalazcę. Przedmioty te datowane na lata od 2000 p.n.e. do 1000 n.e. wskazywały, że w rejonie tym możemy mieć do czynienia z nieznanym bogatym punktem osadniczym bądź z cmentarzyskiem pradziejowym. Muzeum postanowiło zweryfikować położenie, funkcję oraz chronologię omawianego stanowiska. Jako najdogodniejszą formę badań wybrano prospekcję powierzchniową wspartą użyciem detektorów metali oraz nieinwazyjne skanowanie georadarowe, pozwalające na lokalizację obiektów i struktur archeologicznych bez otwierania sondaży ziemnych. Efekt prowadzonych prac przerósł nasze oczekiwania. Stanowisko to nie tylko zostało potwierdzone, a także podczas badań odkryto kolejne wyjątkowo cenne zabytki z różnych okresów pradziejów i nowożytności. Do najciekawszych odkryć zaliczyć należy fragment bransolety brązowej kultury łużyckiej, fragment szpili brązowej, fragment zapinki z okresu wpływów rzymskich, średniowieczną klamrę do pasa czy srebrzony guz kontuszowy z XVII w. Zaskakujący jest dość duży rozstrzał chronologiczny zabytków metalowych przy jednoczesnym ich nagromadzeniu na małej przestrzeni. Analizując otoczenie stanowiska jak i jego położenie czy geomorfologię przyjąć można, że teren ten w pradziejach stanowił miejsce przeprawy przez dolinę rzeczną. W najbliższym sąsiedztwie ponadto zlokalizowano dużą osadę z okresu wpływów rzymskich oraz strefę produkcji żelaza. W czasach nam bliższych, w okresie XV-XVII w., na obszarze stanowiska funkcjonowało osadnictwo związane być może z młynarstwem. Zasiedlenie tego punktu na przełomie średniowiecza i nowożytności poświadczają liczne kute gwoździe kowalskie, monety, drobne przedmioty oraz ceramika majolikowa odkryta na powierzchni stanowiska. Także odczyty georadarowe sugerują, że w rejonie stanowiska występowały konstrukcje drewniane, być może słupowe.
Badane stanowisko dostarczyło wyjątkowo cennych i interesujących danych dla dalszych studiów nad pradziejami i średniowieczem Ziemi Trzcianeckiej. Biorąc pod uwagę ostatnie odkrycia prace w tym rejonie będą najprawdopodobniej kontynuowane w roku 2020. Badaniami kierował Piotr Alagierski z MZN w Trzciance. W pracach ponadto udział wzięli archeolodzy z Chodzieży i Olsztyna oraz regionaliści – opiekunowie zabytków z Trzcianki, Wałcza i Piły. Odkryte zabytki obecnie znajdują się w konserwacji, po powrocie zostaną zaprezentowane w pełnej krasie w trzcianeckim muzeum.
